Соян (Хертек) Айлаңмаа Мылдыргыновна – шүлүкчү, филология эртемнериниң кандидады, Тыва Республиканың Чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү.
Ол, 1982 чылдың август 23-те, Бай-Тайга кожууннуң Бай-Тал суурга төрүттүнген. Ада-иезиниң хеймер уруу чажындан-на өөредилгеге сундулуг, уран-талантылыг, салым-чаяанныг кыс бооп өзүп келген. Айланмаа школага өөренип чорааш-ла, танцы-сам, ыры-шоор мөөрейлеринге, олимпиадаларга, конференцияларга аажок идепкейлиг киржип чораан.
1993 чылда школа болгаш кожуун чергелиг «Хамнаарак» деп ыры мөөрейинге тиилээш, улаштыр республика деңнелдиг эрткен кезээнге база киришкен. Ийиги класстан тура чедиги класска чедир уран чүүл школазының танцы салбырынга өөренгеш, хореограф мергежилди чедип алганын бадыткаан шынзылганы холга туткан. 1999 чылда Тываның күрүне университединиң чанынга ажыттынган эң-не баштайгы тыва филологияның школа-лицейин «5» демдектерге дооскан. Сургуул чылдарында эки өөредилгези дээш, эртемден, чогаалчы К. Х. Оргу аттыг стипендияның эдилекчизи болган (2002). Ол 2004 чылда Тываның күрүне университединиң тыва дыл болгаш чогаал салбырын кызыл диплом-биле дооскаш, улаштыр аспирантураже дужаап кирип алган.
А. Мылдыргыновна ажылчын базымнарын 2004-2005 чылдарда «Улуг-Хем» сеткүүлүнге кол редакторнуң оралакчызы бооп, ажылдап эгелээн. 2005 чылдан тура Тываның күрүне университединче ажылдай берген. 2010 чылда Москва хоорайга Россияның эртемнер академиязының Филология институдунга филология эртемнериниң кандидады деп эртем чадазын камгалап алган.
2013-2016 чылдарда филология факультединиң деканының эртем талазы-биле оралакчылап, 2016-2017 чылдарда деканның өөредилге талазы-биле оралакчылап, 2017 чылдан амгы үеге дээр деканның эртем талазы-биле оралакчызы болгаш тыва филология болгаш ниити дыл эртеминиң кафедразының доцентизи кылдыр ажылдап чоруур.
Чогаал ажылы
Айлаңмаа Хертек алдыгы класстан тура шүлүктерни бижип, чогаал ажылынга сонуургалы илереп келген. 1993 чылда «Хар» деп баштайгы шүлүү «Сылдысчыгаш» солунга парлаттынган. Школачы чылдарында Бай-Тал ортумак школазының орус дыл, чогаал башкызы Зоя Салчактың удуртуп турганы «Көсчүгеш» чечен чогаал бөлгүмүнүң идепкейлиг киржикчизи турган. Чамдык шүлүктери А. Мылдыргын деп шола ат-биле парлаттынгылаан. Ооң салым-чаяанын деткииринге «Мөңгүлек» деп чогаал каттыжыышкынын удуртуп турган шүлүкчү Каң-оол Чүлдүм база үлүг-хуузун киирген.
Миниатюралары, шүлүктери, тоолдары, публицистиг чүүлдери республиканың «Шын», «Сылдысчыгаш», «Тываның аныяктары», «Тыва Республика», «Эне сөзү», «Хемчиктиң сылдызы» солуннарынга база «Улуг-Хем», «Башкы» сеткүүлдеринге чырыттынып турган.
А.Хертектиң сөзүнге Сайлык Ооржак «Челээшпей» деп ырны бижээн. Ол ыр 1995 чылда композиторлар аразынга мөөрейге тиилекчи болган.
Ол – алдан ажыг эртем ажылдарының, өөредилге-методиктиг ажылдарның болгаш монографияның автору.
Шаңналдары:
- 2006 чылда Тыва Республиканың аныяк чогаалчыларның «Улуг-Хем» сеткүүлдүң алдан чыл оюнга тураскааткан мөөрейинге «Эң эки шүлүк» деп номинацияга бирги черни алган.
- Тыва Республиканың Өөредилге болгаш эртем яамызының Хүндүлел бижии (2009);
- Россия Федерациязының Өөредилге болгаш эртем яамызының грантызының эдилекчизи (2009-2012);
- Россияның фундаменталдыг шинчилелдер фондузунуң грантызының эдилекчизи (2011-2012);
- Тыва Республиканың Аныяктар херектериниң болгаш спорт яамызының Өөрүп четтириишкин бижии (2012);
- Россияның гуманитарлыг эртем фондузунуң грантызының эдилекчизи (2015, 2016);
- «ТывКУ-нуң эртем сайзырадырынга үлүг-хуузу дээш» деп хөрек демдээ (2015);
- “Эртем-шинчилел ажылының база студентилерниң эртем-шинчилел ажылының деканының эң эки оралакчызы” деп номинацияга Тываның күрүне университединиң ректорунуң Хүндүлел бижии;
- Филология эртемнеринге эң эки курс ажылдарының мөөрейинге 3-кү чер алган дээш, Тываның күрүне университединиң ректорунуң Хүндүлел бижии;
- “Россия чоннарының дылдары болгаш чогаалдары” деп Бүгү-Российжи студентилер олимпиадазынга эң эки команданы белеткээни дээш, Даглыг-Алтайның күрүнениң университединиң ректорунуң Өөрүп четтириишкин бижии;
- “Россия чоннарының дылдары” деп студентилер аразынга регион чергелиг олимпиадага активчи киржип база студентилер белеткээни дээш, Тываның күрүне университединиң ректорунуң Өөрүп четтириишкин бижии;
- Тываның Чазак Даргазының аныяк эртемденнер грантызының тиилекчизи (2015-2016).
Аныяк эртемденниң, салым-чаяанныг шүлүкчүнүң эртем база чогаал ажылдары солун-даа, шынарлыг-даа, ажыктыг-даа. Олар ам-даа көвүдеп, сайзырап, салгакчыларывыска балалбас ис бооп арттып каары өөрүнчүг.
Материалды А. С. Пушкин аттыг Национал ном саңының
редактору Момбулай Оралмаа Ооржак М.Н., Донгак Р.М., Доос С. М.,
Ондар А.Б.-ның “Бай-Тайга – уран чүүлдүң кавайы”
деп номундан белеткеп, бижээн.
Чурукту интернет четкизинден алган.